Pastoor Stokman in zijn Oldenzaal-periode

Dit verhaal is een weerslag van wat ik te weten ben gekomen over pastoor Fransiscus H. J. Stokman (1880 - 1957) in zijn Oldenzaalse periode. Hij speelt een kleine rol in mijn onderzoek naar mijn grootvader Jul. Terlingen, waarover ik deze website heb gemaakt.

Op 26 september 1927 krijgt kapelaan Franciscus Stokman te Culemborg van de aartsbisschop van Utrecht, mgr. Van de Wetering, de opdracht een nieuwe parochie voor te bereiden in Oldenzaal.

Op 11 juli 1930 wordt de parochie van de Allerheiligste Drieëenheid te Oldenzaal officieel opgericht. Stokman wordt de eerste pastoor.

Als in Duitsland in 1933 de nazi's aan de macht komen en er Duitsers vluchten naar Nederland, wordt Stokman actief bij de opvang van deze vluchtelingen.

Der Deutsche Weg
In 1934 vlucht Joseph Steinhage naar Oldenzaal. Steinhage werkte in zijn land voor katholieke weekbladen, waaronder voor de 'Deutsche Post für Holland', een katholiek blad voor Duitsers die in Nederland wonen.

In hetzelfde jaar vlucht de jezuïet Friedrich Muckermann de grens over. Muckermann was in Duitsland bekend vanwege zijn anti-nazi-standpunten in woord en geschrift.

Steinhage en Muckermann ontmoeten elkaar en vormen de Deutsche Post om tot een nieuw tijdschrift: Der Deutsche Weg. Het anti-Nationaal Socialistische weekblad met de kleine oplage is de Duitsers een doorn in het oog. Duitsland dringt er voortdurend bij de Nederlandse regering op aan het blad te verbieden. Spionnen verschijnen in Oldenzaal en de Gestapo bemoeit zich ermee.

Als 'oplossing' komt een constructie waarbij pastoor Stokman chef-redacteur wordt en de namen van Steinhage en Muckermann uit de krant verdwijnen. Er verandert  echter niets: de Duitsers blijven de artikelen aanleveren, Stokman is alleen het uithangbord naar buiten.

Oorlog
Op 10 mei 1940 breekt voor Nederland de oorlog uit. Diezelfde dag trekken de Duitsers Oldenzaal binnen. De Gestapo zoekt pastoor Stokman, maar deze was zo verstandig om op 9 mei al te verdwijnen.

Hij is vertrokken naar Utrecht, waar hij de hele oorlog ondergedoken blijft. Stokman zat ondergedoken aan de Mgr. van de Weteringstraat 75 bis bij de beeldhouwers Pieter en Leo Jungblut.
 Hij gebruikt de schuilnamen 'Van Wijk' (Wijk bij Duurstede was zijn geboorte­plaats), 'Haupt' en 'Boerhaven'.

Op paasmaandag 2 april 1945 was de bevrijding van Oldenzaal. Zaterdags voor Pinksteren, 19 mei 1945, keerde pastoor Stokman terug uit ballingschap, compleet met baard.

Ruim een jaar later, 14 juni 1946 vertrok Stokman als pastoor naar Raalte.