Het was een sterke toespraak, met één slordigheid: bij de opsomming van fouten die Nederland heeft gemaakt, vergat Rost van Tonningen de pijnlijke thuiskomst van de mensen die in concentratiekampen hadden gezeten, te noemen.
Wat voor mij als toehoorder lastig was, is dat het een kritische, persoonlijke toespraak was. Past dat bij vier mei? Degene die hem voorafging als spreker, een Molukse dominee, maakte er zelfs een show van. Hij haalde er de rellen in Culemborg bij en de bloembakken die er nu nog staan. Hoort dat bij vier mei?
Andere invulling
Ik vind van niet. Uit het feit dat het wel is gebeurd, maak ik op dat 'men' niet meer uit de voeten kan met de huidige invulling van deze dagen. Ik pleit voor een andere invulling. En ik sta daarin niet alleen.
Rost van Tonningen kwam in zijn toespraak met een goede suggestie: maak van vier mei een soort 'memorial day', naar Amerikaans voorbeeld. Maak het een dag waarbij het herdenken van overledenen centraal staat, maar waarbij verschillende invullingen mogelijk zijn.
Nu wordt deze dag nog te veel gedomineerd door de Tweede Wereldoorlog, betoogde Rost van Tonningen. Een oorlog die 66 jaar geleden afliep. Hij gaf verder als argument dat er tegenwoordig vele Nederlanders zijn met een andere culturele achtergrond, die geen binding hebben met deze oorlog. Laat hen ook ruimte geven op deze dag.
Op deze Herdenkingsdag naast een herdenking van de slachtoffers van de Holocaust, een herdenking van de omgekomenen in krijgsdienst, een herdenking van de slachtoffers van een vliegtuigramp, enzovoort enzovoort.
Waarom niet? Ik zou het heel goed vinden om de twee minuten stilte dan te handhaven uit respect voor de herdenking van iedereen. Dat bindt. Mooi toch?
Vijf mei
En dan vijf mei. Ook die is zolangzamerhand al helemaal los geraakt van de bevrijding van Nederland in 1945. Nederland is op deze dag tegenwoordig in de ban van popfestivals en vrijmarkten. Maak daar een Vrijheidsdag van in plaats van een Bevrijdingsdag, is mijn idee.
Zo'n dag gaat dan minder over het verleden en meer over een wezenlijk thema voor iedereen vrijheid. Nogmaals: dat bindt. En binding hebben we nodig volgens mij.
